Τί είναι το σύνδρομο Down ;
Σύμφωνα με το CDC (Centers for Disease Control and Prevention) το σύνδρομο Down ορίζεται ως ένα γενετικό σύνδρομο το οποίο χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη ενός επιπλέον χρωμοσώματος.
Τα χρωμοσώματα είναι μικρά «πακέτα» γονιδίων που καθορίζουν τον τρόπο που σχηματίζεται το σώμα του βρέφους μέσα στην μήτρα καθώς και μετά την γέννηση. Τυπικά, ένα μωρό γεννιέται με 46 χρωμοσώματα. Στα μωρά με σύνδρομο Down, ένα συγκεκριμένο χρωμόσωμα υπάρχει διπλό, το χρωμόσωμα 21. Για αυτό το λόγο το σύνδρομο Down χαρακτηρίζεται και ως «τρισωμία 21». Το επιπλέον χρωμόσωμα αλλάζει τον τρόπο ανάπτυξης του σώματος και του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα το παιδί μεγαλώνοντας να αντιμετωπίζει φυσικές και γνωστικές δυσκολίες.
Τα φυσικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων με σύνδρομο Down
Παρόλο που οι άνθρωποι με σύνδρομο Down έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά, ο καθένας έχει διαφορετικές δυνατότητες και αδυναμίες.
Όσον αφορά τα φυσικά χαρακτηριστικά, οι άνθρωποι με σύνδρομο Down συνήθως έχουν:
Επιπεδωμένο πρόσωπο ιδίως στην ράχη της μύτης
Μάτια με αμυγδαλωτό σχήμα που συνήθως έχουν κλίση προς τα πάνω
Κοντό λαιμό
Μικρά αυτιά
Γλώσσα που συνήθως εξέχει του στόματος
Μικρά χέρια και πόδια
Χαμηλό μυικό τόνο και αρθρώσεις
Χαμηλότερο ύψος που παρατηρείται τόσο σε παιδιά όσο και ενήλικες
Μικρές λευκές κουκκίδες στην ίριδα του ματιού
Επικοινωνιακές δεξιότητες και γλωσσικό προφίλ των παιδιών με σύνδρομο Down
Οι δεξιότητες λόγου και ομιλίας ποικίλλουν σημαντικά ανάμεσα στα παιδιά με σύνδρομο Down. Συνολικά, η ανάπτυξη αυτών των δεξιοτήτων καθυστερεί στα παιδιά με σύνδρομο Down σε σχέση με τα παιδιά τυπικής ανάπτυξης, ενώ αρκετά συχνά παρατηρείται ανάπτυξη μη λεκτικών τρόπων επικοινωνίας (νοήματα, χειρονομίες) πριν την ανάπτυξη της ομιλίας.
Καθώς η γλώσσα των παιδιών με σύνδρομο Down εξελίσσεται, μία κοινή παρατήρηση είναι ότι η κατάκτηση λεξιλογίου είναι αρκετά πιο εύκολη σε σχέση με την τοποθέτηση των λέξεων σε σειρά για την εξαγωγή νοήματος, ή με άλλα λόγια τις συντακτικές δεξιότητες.
Παράγοντες που επηρεάζουν την επικοινωνία και την γλώσσα των παιδιών με σύνδρομο Down
Το επικοινωνιακό και γλωσσικό προφίλ των παιδιών με σύνδρομο Down επηρεάζεται από:
- Την γνωστική ανάπτυξη
- Τα προβλήματα ακοής σε μερικά παιδιά
- Τον μειωμένο μυϊκό τόνο, και δύναμη των μυών καθώς και των συντονισμό των κινήσεων για παραγωγή ομιλίας
Η σημασία της ολιστικής επικοινωνίας
Όταν αναφερόμαστε στην ολιστική επικοινωνία, ουσιαστικά εννοούμε την χρήση όλων των πιθανών τρόπων για επικοινωνία, είτε πρόκειται για χειρονομίες, είτε για νοήματα, είτε για χρήση κάποιας συσκευής παραγωγής φωνής (SGD).
Σύμφωνα με την έρευνα των Barbosa et al. (2018), οι οποίοι μελέτησαν μια πληθώρα άλλων ερευνών γύρω από την εφαρμογή ΕΕΕ σαν εργαλείο ενίσχυσης της επικοινωνίας και του λόγου σε παιδιά με Down, η ΕΕΕ μπορεί να βοηθήσει σημαντικά σε πολλούς τομείς της ανάπτυξης και πιο συγκεκριμένα:
Στην ενίσχυση της αλληλεπίδρασης των παιδιών με σύνδρομο Down μεταξύ τους
Στην ενίσχυση της αλληλεπίδρασης των παιδιών με σύνδρομο Down με άλλα μέλη της ευρύτερης κοινότητας
Ενίσχυση της γλωσσικής ανάπτυξης
Ενίσχυση κοινωνικής επικοινωνίας
Μείωση ανεπιθύμητων συμπεριφορών